Straatsburg, 9 en 10 juli 2012
Sinds de laatste grote overstroming aan de Rijn in 1995 hebben de staten in het Rijnstroomgebied ongeveer 10,3 miljard euro uitgegeven om de overstromingspreventie en zodoende de bescherming van mensen en goederen te verbeteren. Tot deze slotsom komt de Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn (ICBR) in haar balans van de uitvoering van het Actieplan Hoogwater tot 2010 die ze nu heeft voorgesteld in Straatsburg.
In de ICBR samenwerkende waterbeheerders uit alle staten in het Rijnstroomgebied zijn op uitnodiging van de Franse regering, vertegenwoordigd door de adjunct-directeur voor water en biodiversiteit in Frankrijk en tevens voorzitter van het Coördineringscomité Rijn, de heer Alby Schmitt, bijeengekomen in het Hôtel du Préfet van de regio Elzas in Straatsburg voor hun jaarlijkse Plenaire Vergadering.
Uit de balans die is opgemaakt van de uitvoering van het Actieplan Hoogwater blijkt dat er vandaag de dag aan de Rijn benedenstrooms van Bazel, afhankelijk van de hoogwatersituatie die zich voordoet, tot 229 miljoen m³ water kan worden geborgen in retentiegebieden om op die manier hoogwaterpieken af te toppen. De afgelopen vijftien jaar zijn er gebieden aangelegd voor een totaal volume van 69 miljoen m³. Bovendien is er dankzij dijkverleggingen en uiterwaardvergravingen in de Rijndelta 55 km² voormalig overstromingsgebied heroverd langs de Rijn. Dit werd gecombineerd met renatureringsmaatregelen aan zijrivieren en kleinere wateren in het stroomgebied. Op andere Rijntrajecten zijn de dijken veiliger gemaakt en is de lokale bescherming tegen overstromingen verhoogd, zodat mensen en goederen beter zijn beschermd. Uit recent onderzoek blijkt dat ondanks deze grote inspanningen en de uitvoering van nog andere maatregelen die voor 2020 en de periode daarna zijn voorgenomen niet alle in 1998 gestelde doelen volledig worden bereikt. Daarom moeten er met het oog op de Rijnministersconferentie in 2013 aanvullende benaderingswijzen voor overstromingsrisicopreventie worden uitgewerkt.
De voorzitter van de ICBR, André Weidenhaupt, is stellig: “De bevolking kent de gevaren van hoogwater vandaag beter en heeft toegang tot actuele bovenregionale of lokale hoogwaterverwachtingen. Echter, de inspanningen om overstromingsrisico’s te voorkomen, mogen in geen geval verslappen. Zeker ook in het licht van de te verwachten effecten van de klimaatverandering moeten alle voor 2020 en daarna voorgenomen maatregelen worden uitgevoerd.
Andere actieterreinen van de ICBR betreffen de ondersteuning van de natuurlijke functies en de verbetering van de passeerbaarheid van rivieren. Riviersystemen die hun natuurlijke dynamiek hebben herwonnen kunnen zich gemakkelijker aanpassen en zodoende de gevolgen van de klimaatverandering mitigeren. Zo dient de verhoging van de waterretentie in het stroomgebied twee doelen: de bescherming tegen overstromingen en de ontwikkeling van de ecologische kwaliteit.
Maatregelen die rivieren meer ruimte geven, zijn steeds ook bevorderlijk voor de biologische diversiteit. Maar dat is niet genoeg: voor vissen moet tevens de vrije migratie worden gegarandeerd, zowel stroomop- als stroomafwaarts. Daarom zijn tijdens de vergadering in Straatsburg, meer bepaald bij een bezoek aan de waterkrachtcentrale van het energiebedrijf Electricité de France (EDF), ook de geplande werkzaamheden voor de aanleg van de nieuwe vispassage aan de stuw in de Rijn te Straatsburg voorgesteld. Deze vispassage zal in 2015 in gebruik worden genomen. Snel daarna zal ook de stuw in de Rijn te Gerstheim worden uitgerust met een vismigratievoorziening. Deze maatregelen zijn een essentieel onderdeel van het Masterplan trekvissen Rijn van de ICBR en van het conform de Europese Kaderrichtlijn Water in 2009 opgestelde beheerplan van het Rijnstroomgebied. Het tijdpad voor de realisatie van de vispasseerbaarheid tot Bazel en de coördinatie met de maatregelen in de deelstroomgebieden staat op de rol voor de Rijnministersconferentie in 2013.
Dankzij de vele maatregelen die sinds de start van het programma Zalm 2000/2020 zijn genomen, konden inmiddels meer dan 6.500 volwassen zalmen vanuit de Noordzee stroomopwaarts naar hun geboorterivier zwemmen om daar te paaien. De dieren vestigen zich intussen in zijrivieren van de Duitse Nederrijn en Middenrijn en hetzelfde fenomeen zien we ook in de Murg, de Kinzig en de Alb, drie zijrivieren van de Duits-Franse Bovenrijn, evenals in de zijrivieren van de Ill. Zelfs aan de stuw in de Hoogrijn te Rheinfelden maar ook aan de nieuwe vismigratievoorziening in de Moezel te Koblenz zijn er onlangs eerste volwassen zalmen gezien die op weg terug waren naar hun rivier van herkomst.
Een ander punt van aandacht tijdens de Plenaire Vergadering van de ICBR was het probleem van microverontreinigingen in het water, bijv. als gevolg van humane geneesmiddelen of geurstoffen die in rioolwaterzuiveringsinstallaties niet worden verwijderd uit het afvalwater. Hiervoor is een strategie vastgesteld die stap voor stap wordt uitgevoerd.
Zo is er in evaluatierapporten (zie <link http: www.iksr.org>www.iksr.org) gedetailleerde kennis bijeengebracht over afzonderlijke stofgroepen, te weten: humane geneesmiddelen, biociden en corrosiewerende middelen, oestrogenen, röntgencontrastmiddelen, geurstoffen en complexvormers. Het laatste rapport in de rij, over industriële chemicaliën, is zo goed als gereed. Nu worden in een integrale beoordeling van alle stofgroepen de efficiëntste maatregelen aangewezen die kunnen worden genomen om de emissies van deze stoffen uit stedelijk en industrieel afvalwater te reduceren. Ook hierover verschijnt binnenkort een rapport.
Voor meer informatie kunt u terecht bij de
Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn (ICBR)
Ben van de Wetering
Tel.: +49-(0)261-94252-17
Mobiel: +49-170-4976861
of
Anne Schulte-Wülwer-Leidig
Tel.: +49-(0)261-94252-19
Mobiel: +49-171-322 65 82
<link http: www.iksr.org>www.iksr.org
De ICBR in het kort
In de Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn (ICBR) werken de Rijnoeverstaten Zwitserland, Frankrijk, Duitsland en Nederland evenals Luxemburg en de Europese Gemeenschap samen op basis van een volkenrechtelijke overeenkomst voor de bescherming van de Rijn. Een internationaal bezet secretariaat dat is gevestigd in Koblenz (Duitsland) staat de voorzitter (dit ambt wordt thans bekleed door de Luxemburger André Weidenhaupt) en de overleggroepen van de ICBR terzijde en ondersteunt de staten in het stroomgebied van de Rijn die de Europese Kaderrichtlijn Water (richtlijn 2000/60/EG) en de Europese Richtlijn over overstromingsrisico’s (richtlijn 2007/60/EG) implementeren. In het kader van de tenuitvoerlegging van deze Europese richtlijnen werd de grensoverschrijdende samenwerking tevens uitgebreid met Oostenrijk, Liechtenstein en het Waals Gewest. De werktalen van de ICBR zijn Nederlands, Duits en Frans. Meer informatie over de ICBR vindt u op de website van de Commissie op <link http: www.iksr.org>www.iksr.org.