De belangrijkste voorloper van de programma's "Rijn 2040" en "Rijn 2020" is het "Rijnactieprogramma", dat in 1987 door de ICBR in het leven was geroepen als omvangrijk herstelprogramma. Een jaar eerder was de Rijn als gevolg van een chemische ramp sterk verontreinigd, waardoor vissen en kleine dieren over een afstand van 400 km van Bazel tot Koblenz stierven, en het Rijnwater tot in Nederland zwaar vervuild was geraakt.
Rijnactieprogramma (1987) (niet beschikbaar in het Nederlands)
In 2000 was de looptijd van het "Rijnactieprogramma" voorbij. Bij het opmaken van de balans bleek dat de doelstellingen grotendeels waren gehaald of zelfs overtroffen:
Balans Rijnactieprogramma (2000)