ICBR-brochures

In februari 2020 hebben de staten in het Rijnstroomgebied en de EU het nieuwe programma Rijn 2040 vastgesteld - voor een klimaatbestendig en duurzaam beheerd stroomgebied. Wij willen hier graag zowel de vooruitgang die al geboekt is in het verleden als het programma Rijn 2040 presenteren.

Het programma Rijn 2020, waarvan de uitvoering in 2001 is gestart, zet in op de verdere verbetering van het ecosysteem en de waterkwaliteit van de Rijn, op de vermindering van overstromingsrisico's en op grondwaterbescherming. Rijn 2020 is aangevuld met de besluiten van de Rijnministersconferenties van 2007 en 2013 in verband met de effecten van klimaatverandering en met de onderwerpen laagwater en plastic afval.
De Kaderrichtlijn Water (KRW - 2000/60/EG) en de Richtlijn over overstromingsrisico's (ROR - 2007/60/EG) van de EU hebben in belangrijke mate bijgedragen aan de realisatie van het ICBR-programma.

Uit de balans blijkt dat weliswaar veel doelen van het programma Rijn 2020 zijn bereikt of in uitvoering zijn, maar dat niet alle destijds gestelde doelen volledig konden worden gehaald. De niet-bereikte doelen vergen verdere inspanningen in het kader van de uitvoering van het ICBR-programma Rijn 2040. Dit geldt ook voor nieuwe problemen op de gebieden ecologie, waterkwaliteit, hoog- en laagwater, rekening houdend met de effecten van klimaatverandering.

Waar kun je wat beleven?
Bezoekerscentra in het Rijnstroomgebied

De Rijn
• verbindt de Alpen met de Noordzee en heeft een lengte van 1.233 km
• stroomt door een gebied waar mensen zich al tijdens de Romeinse tijd
vestigden en waar rijke stadsculturen zijn ontstaan
• is vandaag de dag de belangrijkste economische as van Midden-Europa
• herbergt een schat aan natuurlijke rijkdommen en fascineert mensen
van over de hele wereld met zijn unieke cultuurlandschap
• beslaat met zijn zijrivieren een stroomgebied van rond 200.000 km²
• waar alle bronnen, beken en rivieren uiteindelijk naar de Noordzee stromen
• waar 60 miljoen mensen in negen landen leven
• waar 30 miljoen mensen gezuiverd Rijnwater drinken
Door een ongeluk in een chemische fabriek in Bazel dertig jaar geleden werd het leven in de Rijn vrijwel uitgeroeid.
Hoe schoon is de Rijn vandaag?
Welke planten en dieren bevolken de rivier vandaag?

Water stroomt over grenzen heen. Het stroomgebied van de Rijn omvat talloze bronnen, beken en zijrivieren, en strekt zich uit over negen landen.
In 1950 is de Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn, kortweg de ICBR, opgericht. In het begin vocht de ICBR tegen het gebruik van de Rijn als afvalwaterriool. Dat was tot de jaren zeventig namelijk het grootste probleem. Daarna kwam de rivier er weer bovenop, omdat er steeds meer rioolwaterzuiveringsinstallaties werden gebouwd, maar ...
in 1986 brak er brand uit in een opslaghal voor chemische stoffen van het bedrijf Sandoz bij Bazel in Zwitserland. Extreem giftig bluswater met pesticiden stroomde de Rijn in. Het water kleurde bloedrood en over honderden kilometers gingen alle vissen dood.
Wekenlang kon er van Duitsland tot Nederland geen drinkwater worden gewonnen voor de bevolking aan de Rijn.

In het onderhavige rapport wordt geschetst welke ecologische ontwikkeling de hoofdstroom van de Rijn heeft doorgemaakt, er wordt een overzicht gegeven van de huidige chemische waterkwaliteit en geëvalueerd hoe het staat met de uitvoering van het Actieplan Hoogwater tot dusver.

60 jaar ICBR

Waarom de Rijn zich tot een Europese economische factor van formaat heeft ontwikkeld, heeft zo zijn redenen. Van belang was natuurlijk de rol van de rivier als waterweg, maar ook als leverancier van de grondstof water.

De lidstaten van de Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn (ICBR) werken nauw samen om een goede ontwikkeling van de Rijn en zijn zijrivieren te waarborgen.

De ICBR legt de nadruk van haar werkzaamheden op de duurzame ontwikkeling van de Rijn en zijn uiterwaarden en op de goede toestand van alle wateren in het stroomgebied

Programma voor de duurzame ontwikkeling balans 2000-2005

In de onderhavige balans wordt een overzicht gegeven van de voortgang die in de periode 2000 – 2005 bij vier kernthema´s in de hoofdstroom van de Rijn is gemaakt.

Overzicht actiedoelen, uitvoering en samenvatting van de resultaten
Het Actieplan Hoogwater is gericht op de volgende actiedoelen: vermindering van de schaderisico’s, verlaging van de hoogwaterstanden, aanscherping van het bewustzijn omtrent hoogwater, verbetering van de hoogwatervoorspellingen.

De ICBR-atlas van het biotoopnetwerk langs de Rijn geeft op een schaal van 1:100.000 de stand van zaken van het biotoopnetwerk in het Rijndal weer, vanaf het Bodenmeer tot de monding in de Noordzee.

Het rapport inzake het “Biotoopverbond Rijn” en de bijbehorende ICBR-atlas (schaal 1:100.000) voor 35 deeltrajecten van de Rijn - van het Bodenmeer tot de Noordzee - vormen een nieuwe mijlpaal voor de verdere ecologische opwaardering van het Rijnsysteem.

Inventarisatie 2004 in het stroomgebiedsdistrict Rijn

In 2004 is een omvangrijke inventarisatie van de Rijn en de wateren in zijn stroomgebied afgerond.

Negen staten hebben eraan deel genomen.

Zalm 2000” met zijn succesvolle acties ten behoeve van trekvissen zal in de 21e eeuw worden voortgezet.

Het is onderdeel van het nieuwe programma “Rijn 2020” van de ICBR.

Het doel van hydromorfologische kaarten is de objectieve en transparante beoordeling van de ecologische functionaliteit van de rivier- en uiterwaardstructuur aan de hand van geselecteerde indicatoren.

De Rijnoeverstaten beschrijven de waterstructuur weliswaar allemaal op hun eigen manier, maar de kenmerken die worden gebruikt voor de karakterisering zijn vergelijkbaar en behandelen drie compartimenten.

Het Rijnactieprogramma was een doorslaand succes.

Daarvoor zijnmeerdere redenen aan te wijzen. De doelstellingen waren duidelijk geformuleerd. De zalm bleek een totde verbeelding sprekend symbool te zijn.

Maatregelen en hun effectiviteit

Onderhavig rapport geeft een overzicht van de over het algemeen mogelijke maatregelen en beoordeelt deze met het doel schaderisico’s als gevolg van hoogwater in verschillende situaties te verminderen.

Rijn 2020 Programma voor de duurzame ontwikkeling van de Rijn