In onze huidige maatschappij worden telkens nieuwe stoffen ontwikkeld en op de markt gebracht. De uitdaging vanuit de optiek van de waterkwaliteit is om hier grip op te krijgen. De ICBR houdt sinds ruim tien jaar zicht op de relevantie van verschillende microverontreinigingen en op de benaderingen die bestaan om deze watervervuiling te reduceren. De verontreinigingssituatie is duidelijk (zie ICBR-rapport 246) en er zijn verschillende reductiemogelijkheden.
Na de evaluatie van de nationale benaderingen heeft de ICBR gezamenlijke aanbevelingen voor de reductie van microverontreinigingen in de wateren van het Rijnstroomgebied vastgesteld. Daarbij wordt voor resten van geneesmiddelen, röntgencontrastmiddelen en andere stofgroepen de nadruk gelegd op systemen voor de inzameling en behandeling van stedelijk afvalwater, voor gewasbeschermingsmiddelen wordt er gekeken naar de landbouw en voor verschillende industriële chemicaliën naar industrie en MKB.
Bovenal geldt dat maatregelen aan de bron - voor zover mogelijk - de voorkeur verdienen. Echter, deze maatregelen alleen zullen het probleem niet helemaal kunnen oplossen. Vaak is er een combinatie van maatregelen nodig, van maatregelen aan de bron tot afvalwaterbehandeling, om de emissies naar het water te verminderen.
In verband met systemen voor de inzameling en behandeling van stedelijk afvalwater beveelt de ICBR aan om op basis van prioriteringscriteria en opgedane ervaringen een selectie aan te brengen in de rioolwaterzuiveringsinstallaties die in aanmerking komen voor een extra zuiveringsstap (bijvoorbeeld ozon-oxidatie, actieve kool, enz.).
In verband met de omgang met röntgencontrastmiddelen adviseert de ICBR om na te gaan of en hoe de aparte inzameling van afvalwater van ziekenhuizen en radiologische centra dat is verontreinigd met röntgencontrastmiddelen, inclusief begeleidende voorlichtingscampagnes, kunnen worden toegepast of uitgebreid.
In verband met de landbouw zou er niet alleen mogen worden gekeken naar afzonderlijke werkzame stoffen, maar ook naar de afbraak- of transformatieproducten (metabolieten) van deze stoffen. Verder moeten de maatregelen die in de nationale actieplannen voor bestrijdingsmiddelen zijn genoemd consequent en in constructieve samenwerking met de landbouwsector, retail en consumentenorganisaties worden uitgevoerd. Tot slot wordt er aanbevolen om milieu- en watervriendelijke landbouw te ondersteunen (in het bijzonder biologische landbouw).
In verband met industrie en MKB beveelt de ICBR aan om de voorbehandeling van afvalwaterdeelstromen op nationaal niveau te bespreken en te regelen. Er wordt aanbevolen om uit voorzorg een reductie-eis voor persistente dan wel persistente en mobiele stoffen te toetsen. Bijzondere aandacht dient naar stoffen te gaan die als zeer zorgwekkend zijn aangewezen[1]. Geadviseerd wordt om een intensievere dialoog met de industrie en het MKB te voeren. Verder dient er niet alleen rekening te worden gehouden met de somparameters CZV en/of TOC, maar onder andere ook met specifieke of eventueel effectgerelateerde eisen voor individuele stoffen.
Tot slot wil de ICBR regelmatig informatie blijven uitwisselen over nieuwe ontwikkelingen en ervaringen in verband met microverontreinigingen in het Rijnstroomgebied.
De ICBR-aanbevelingen zijn basis voor de vervolgdiscussie voor het tijdens de Rijnministersconferentie op 13 februari 2020 te Amsterdam vast te stellen nieuwe programma Rijn 2040.
De ICBR-aanbevelingen zijn gepubliceerd in ICBR-rapport 253 op www.iksr.org.
Voor meer informatie kunt u terecht bij de
Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn (ICBR)
Anne Schulte-Wülwer-Leidig
http://www.iksr.org
De ICBR in het kort
In de Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn (ICBR) werken de Rijnoeverstaten Zwitserland, Frankrijk, Duitsland en Nederland evenals Luxemburg en de Europese Gemeenschap samen op basis van een volkenrechtelijke overeenkomst voor de bescherming van de Rijn. Een internationaal bezet secretariaat dat is gevestigd in Koblenz (Duitsland) staat de voorzitter (deze functie wordt thans bekleed door de Zwitserse Martine Rohn-Brossard) en de overleggroepen van de ICBR terzijde, en ondersteunt de staten in het stroomgebied van de Rijn die de Europese Kaderrichtlijn Water (richtlijn 2000/60/EG) en de Europese Richtlijn over overstromingsrisico's (richtlijn 2007/60/EG) implementeren. In het kader van de tenuitvoerlegging van deze Europese richtlijnen is de grensoverschrijdende samenwerking uitgebreid met Oostenrijk, Liechtenstein, Italië en Wallonië. De werktalen van de ICBR zijn Nederlands, Duits en Frans. Meer informatie over de ICBR vindt u op de website van de Commissie op www.iksr.org.
[1] REACH-verordening (EG) Nr. 1907/2006