Plankton

Plankton is een verzamelnaam voor in het water zwevende, meestal microscopisch kleine organismen. In grote rivieren is het een essentieel bestanddeel van het ecosysteem. Eencellige algen, het zogenaamde fytoplankton, vormen hier meestal het gros van de aquatische vegetatie. Als ze tot bloei komen, veroorzaken ze de bekende eutrofiëringsverschijnselen en beïnvloeden zodoende de waterkwaliteit.
Een overmatige groei van planktonalgen wijst op een te hoog nutriëntengehalte in het Rijnwater. Deze “eutrofiëring” doet zich vooral voor in de benedenloop van de Rijn en het IJsselmeer.
Veel meer nog dan door het nutriëntengehalte wordt de ontwikkeling van plantaardig plankton in een rivier als de Rijn echter beïnvloed door de stroomsnelheid en andere fysische en hydrodynamische factoren.

Sinds 1990 worden er in het kader van het Rijnmeetprogramma biologie van de ICBR regelmatig over de volledige lengte van de rivier monsters genomen van het fytoplankton. Daarbij worden overal vergelijkbare criteria toegepast.
Tijdens het onderzoek in 2006/2007 werd het programma voor het eerst uitgevoerd volgens de voorschriften in bijlage V van de EG-Kaderrichtlijn Water (KRW), en ingebed in een cyclus van zes jaar.

De resultaten voor het fytoplankton in de Rijn en zijn zijrivieren laten alles samengenomen zien dat de algenbiomassa in het voorjaar steeds kleiner wordt en de trofische toestand bijgevolg verbetert. Echter, de opvallende zomeralgenbloeien tonen aan dat er zowel in de Rijn als in zijn zijrivieren een trofisch potentieel voor grote algenbiomassa's aanwezig is, waarvan verschillende fytoplanktonsoorten kunnen profiteren (in 2018 was dit in de Moezel en de Lahn het geval). Uit de toekomstige, langdurige monitoring zal blijken of er in 2018 sprake was van een alleenstaand geval tijdens een extreem droog en warm jaar of dat de ontwikkeling van het klimaat dergelijke algenbloeien in de toekomst zal bevorderen en de inspanningen om de trofische toestand van de Rijn te verbeteren bijgevolg teniet zal doen.

Meer informatie over het fytoplankton in de Rijn vindt u in ICBR-rapport 273.

plantaardig plankton de basis is van alle leven in het water?

Plantaardig plankton wordt ook wel fytoplankton genoemd en bestaat in de Rijn vooral uit kiezelalgen en blauwalgen. Het vormt het voedsel voor het dierlijke plankton.

Dit zoöplankton bestaat in de Rijn vooral uit protozoa en raderdiertjes; in de Rijndelta komen ook kleine kreeften, zoals watervlooien en roeipootkreeftjes voor.